2013-02-06 20:57

Γερμανική Κατοχή – Χριστούγεννα 1942: Στο χωριό Γερακάρης Κρήτης

Όπως εκθέσαμε στο φύλλο 722 του περασμένου Σεπτεμβρίου με τίτλο “Η Αντίσταση της Κρήτης σώζει τους Άγγλους στο Ελ-Αλαμέιν”, η συμβολή της Αντίστασης της Κρήτης στην ήττα του Γερμανού Στρατάρχη Ρόμμελ το Θέρος και το Φθινόπωρο του 1942 στο ΕΛ ΑΛΑΜΕΙΝ, ήταν αποφασιστική. Συμβολή που δεν υπάρχει ανάλογο προηγούμενο στην Ιστορία του μυστικού πολέμου κατά των κατακτητών σ’ όλη την Ευρώπη το 1940 -1944.

Δεν αναφέρεται…

Από όσα έχω διαβάσει στα βιβλία, που έχουν γραφεί από τους Άγγλους της Υπηρεσίας Ειδικών Επιχειρήσεων (S.O.E.) στην Κρήτη κατά την Κατοχή, η συμβολή αυτή δεν αναφέρεται καθαρά, εξάγεται όμως από τα συμφραζόμενα. 

Επίσης και από τις περιγραφόμενες με «φειδώ» σ’ αυτά πληροφορίες που μεταδόθηκαν στο συμμαχικό στρατηγείο από τους μυστικούς ασυρμάτους. 

Επικεφαλής των ασυρμάτων αυτών ήσαν οι Άγγλοι αξιωματικοί αλλά οι πληροφορίες που μετέδιδαν για τις κινήσεις και προθέσεις των κατακτητών συλλέγονταν από τους άνδρες ή γυναίκες του κατασκοπευτικού δικτύου, που ήσαν κυρίως Κρητικοί. Όπως γράφει στον πρόλογο τού βιβλίου τού αξέχαστου  γιατρού Νίκου Αλεξ. Κοκκονά «Κρήτη 1941-1945 – Αντίσταση – Συμμαχικές αποστολές η Βρετανική έκθεση», ο μοναδικός εκπρόσωπος της Ιντέλλιντζενς Σέρβις στην κατεχόμενη μεγαλόνησο από τον Οκτώβριο του 1941 - τον Οκτώβριο 1944, λοχαγός Ralph Stockbridge: 

“…Ας μην ξεχνούμε ποτέ ότι αν κάτι κατάφεραν οι Βρετανοί στην Κρήτη οφείλεται στους ίδιους τους Κρητικούς, χωρίς την περίθαλψη και την προστασία των οποίων κανένας Βρετανός αξιωματικός δεν θα είχεν επιζήσει πλέον των 24 ωρών...». 

Ο ίδιος, βέβαια, ήξερε πάρα πολλά γιατί λόγω των πληροφοριών που μετέδωσε από την έδρα της ΑΕΑΚ από τον Οκτώβριο του 1941 μέχρι τον Μάιο του 1942, από λοχίας προάχθηκε σε λοχαγό... Σε κριτική του, εξάλλου, για το δικό μας βιβλίο «Το Φρούριο Κρήτη ο Μυστικός Πόλεμος 1941-44», που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολις» στις 22 και 24/10/1972, αναφέρεται στο δίκτυο κατασκοπείας της ΑΕΑΚ. Και μεταξύ άλλων, γράφει ότι «ο Ανδρέας Πολέντας είχε καταπληκτική ικανότητα στην συλλογή στρατιωτικών πληροφοριών...». 

Ο Ζαν Φήλντιγκ (Αλέκος), εξάλλου, στο βιβλίο του «Το κρυφτό - HIDE AND SEEK», επαινεί ιδιαίτερα τον Πολέντα ενώ επικρίνει δριμύτατα τον συντ/ρχη Παπαδάκη, με τον οποίο διαφωνούσε σε πολλά αντιστασιακά θέματα. Όμως αποφεύγει να κάνει έστω και νύξη για το γεγονός ότι ο Πολέντας, επίσης, τον ενθάρρυνε όταν έχασε τελείως την ψυχραιμία του κατά την περίοδο προέλασης του Ρόμμελ προς το Ελ Αλαμέιν. Λόγω του «Μεγάλου πετάγματος – Great flap» της εκκένωσης δηλαδή των μυστικών υπηρεσιών και του στρατηγείου του Καϊρου και της μεταφοράς τους στον Λίβανο και την Παλαιστίνη, οι μυστικοί ασύρματοι της Κρήτης έχασαν την επαφή τους με το στρατηγείο πάνω από 15 ημέρες. 

Ο Φήλντιγκ, όπως και ο Νταμπάμπινκαι ο Λη Φέρμορ, ιδιαίτερα όμως ο πρώτος, νόμισαν ότι η Αίγυπτος εχάνετο, οπότε θα αποκλείονταν στην Κρήτη,  στην οποία πλέον δεν θα είχαν «καμία δουλειά» να κάνουν. 

Εκείνοι, όμως, που τους έδωσαν «κουράγιο» στην απογοήτευσή τους και τους έπεισαν να παύσουν να σκέπτονται να εγκαταλείψουν την Κρήτη και να διαφύγουν στην Κύπρο ή την Τουρκία με κάποιο πλοιάριο ή ιστιοφόρο, ήσαν ο Πολέντας και οι Αλ. Κοκκονάς, Γ. Κουτελιδάκης, Εμμ. Παπαδογιάννης και Κ. Παραδεισανός. 

Ο πρώτος ήταν στο νομό Χανίων και οι τέσσερεις άλλοι στο νομό Ρεθύμνης, στα χωριά Γερακάρης, Άγιος Ιωάννης και Σάτα της ηρωικής επαρχίας Αμαρίου. Επτά χωριά της επαρχίας αυτής καταστράφηκαν εκ θεμελίων το θέρος του 1944 και εκτελέστηκαν 200 περίπου ήρωες και μάρτυρες της Αντίστασης. Με αφορμή (άλλα ήσαν τα αίτια) την απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε.

Όταν η «μπόρα» πέρασε με την ανάσχεση της προέλασης του Ρόμμελ προς Αλεξάνδρεια και τελικά επιτεύχθηκε η μεγάλη νίκη των συμμάχων στο Ελ Αλαμέιν, οι Άγγλοι αξιωματικοί της SOE στην Κρήτη, σκέφθηκαν να γιορτάσουν τη νίκη στο χωριό Γερακάρης. Και όχι μόνο την νίκη αλλά και να συσκεφθούν εκεί για τα περαιτέρω πάνω στα θέματα της αντίστασης με ορισμένα στελέχη, που δεν είχαν γνωρισθεί ακόμη προσωπικά αν και ανήκαν στο στενό δίκτυο της οργάνωσης κατασκοπείας και δολιοφθορών.

Ο Γερακάρης

Πρόκειται για πανέμορφο μεγαλοχώρι με κατοίκους πατριωτικών οικογενειών από την εποχή της Τουρκοκρατίας, όταν για τους αγώνες των για την απελευθέρωση είχε καταστραφεί και τότε εκ θεμελίων. Βρίσκεται ΝΔ της κοιλάδας της τ. Επαρχίας Αμαρίου (τώρα Δήμος Αμαρίου) στις υπώρειες του όρους Κέντρος ή Κέδρος, στο Νομό Ρεθύμνης.

Τριγύρω του υπάρχουν ρεματιές κατάφυτες από θεόρατα πλατάνια και πελώριους δρυς, στους οποίους ανέρχονται κλίματα κατάφορτα από το θέρος μέχρι αργά το φθινόπωρο από σταφύλια. Τους άσπρους και εύγευστους «δερματάδες» όπως λέγονται. Οι κερασιές του Γερακάρη με το ασύγκριτο «πολίτικο κεράσι» καθώς και οι βυσσινιές και καρυδιές και πολλά άλλα οπωροφόρα δένδρα συνθέτουν ένα καταπράσινο συναρπαστικό τοπίο. 

Έχουν ο Δήμος Αμαρίου και ο Δήμος Κουρητών και άλλα γραφικά αρχοντοχώρια σαν το Γερακάρη, όπου ήταν βάσεις ανεκτίμητες της Αντίστασης κατά την  εχθρική κατοχή. Εκεί έβρισκαν καταφύγιο στις δύσκολες στιγμές  και οι αγωνιστές της Αντίστασης και οι Άγγλοι αξιωματικοί της SOE  (άλλη η SOE και άλλη η Ιντέλιτζενς Σέρβις) με τους ασυρμάτους των. 

Ο αρχηγός της Αγγλικής μυστικής αποστολής συντ/ρχης Thomas Dunbabin (Τομ) έλεγε «όταν βρίσκομαι στην Κρήτη νομίζω πως βρίσκομαι σε ελεύτερο  έδαφος. 
Αλλά όταν βρίσκομαι στο Αμάρι νομίζω πως είμαι στο σπίτι μου...». Και εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι κατά την «μπόρα» το θέρος 1942, οι ανταρτικές ομάδες των καπεταναίων Μπαντουβά, Πετρακογιώργη και Γρηγοράκη του Ηρακλείου καταδιώκονταν από τους κατακτητές με κίνδυνο να εξοντωθούν, κατέφυγαν στο Αμάρι και κατόρθωσαν να αναδιοργανωθούν και να συνεχίσουν τη δράση τους. Το Αμάρι αναφέρεται από τους Άγγλους με το κωδικό όνομα “Lotus Land”, δηλαδή «Χώρα των λωτών» της αφθονίας. Και το ορεινό και σε πολλά σημεία επικίνδυνο μονοπάτι, που οδηγούσε από τα βουνά του Αποκόρωνα Χανίων στο Αμάρι και από εκεί μέσω της πεδιάδας της Μεσσαράς στα βουνά και στις απόκρυμνες παραλίες της οροσειράς των Αστερουσίων Ηρακλείου όπου γίνονταν οι μυστικές αποστολές με  υποβρύχια και ειδικά μικρά ταχυκίνητα εξοπλισμένα σκάφη επιφανείας “High Spy Route” = ορεινό κατασκοπευτικό μονοπάτι.

Προτού, όμως, φθάσουμε στην σκιαγράφηση της «Φιέστας» του Γερακάρη, θα αναφέρουμε άλλα δυο αγγλικά βιβλία, που αφήνουν να εννοηθεί την μεγάλη συμβολή στην ήττα του Ρόμμελ στην Αφρική των πληροφοριών που η Αντίσταση έστελνε με τους μυστικούς ασυρμάτους των Άγγλων στο συμμαχικό στρατηγείο του Καϊρου  Sandy Rendel (Αλέξης Ρέντελ που ήταν συντάκτης των «Τάιμς» του Λονδίνου) αναφέρει, μεταξύ άλλων, στο βιβλίο του “Appointment in Crete” :

«Τότε, οι πληροφορίες από την Κρήτη, ήσαν μεγάλης σπουδαιότητος γιατί οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν την Κρήτη ως βάση για τον ανεφοδιασμό του μετώπου των στην Αφρική και οι ειδήσεις για τις κινήσεις των χρησιμοποιούνταν πριν από τη μάχη του Ελ Αλαμέιν. Κάποτε π.χ. η απογείωση ενός μεγάλου αριθμού μεταγωγικών αεροπλάνων από το αεροδρόμιο του Τυμπακίου, τηλεγραφήθηκε από τον ασύρματο του Τομ εγκαίρως, ώστε τα καταδιωκτικά μας αεροπλάνα να τα προλάβουν ανοικτά των Αφρικανικών ακτών».

Στο βιβλίο του “Operation Victory” «Επιχείρηση Νίκη» ο Επιτελάρχης της 8ης συμμαχικής στρατιάς του Στρατάρχη Μοντγκόμερυ, υποστράτηγος Ντε Γκάινγκαντ (De Guingand)  σελίδα 131, γράφει: «Ο Ρόμμελ στερούνταν επαρκών ποσοτήτων πυρομαχικών και εφοδίων και είχαμε σχετικές πληροφορίες». Από που τις είχε όμως, δεν αναφέρει!...

Οι επικεφαλείς της Αγγλικής μυστικής αποστολής στην Κρήτη απεφάσισαν, για τους λόγους που εκθέσαμε, να συναντηθούν τα Χριστούγεννα 1942 στο χωριό Γερακάρης, Ο Ζαν Φήλντινγκ (Αλέκος) αναφέρει την απόφαση αυτή στις σελίδες 124-129 του βιβλίου του, “HIDE AND SEEK =ΤΟ ΚΡΥΦΤΟ”. Προηγουμένως περιγράφει την συνάντησή του με  τον Λη Φέρμορ (Μιχάλη) στις Αλώνες, όταν είχε επιστρέψει αρχές Δεκέμβρη 1942 από το Κάιρο, όπου είχε μεταβεί όταν έφυγε από την Κρήτη με το Υ/Β «Παπανικολής» στις 5 Αυγούστου 1942. 

Είχε συνοδεύσει εκεί, κατόπιν εντολής του στρατηγείου τον αρχηγό της Ανώτατης Επιτροπής Αγώνος Κρήτης  συντ/ρχη Ανδρέα Παπαδάκη και την οικογένειά του καθώς και άλλους αγωνιστές της Αντίστασης, καταδιωκόμενους ή όχι από τις Αρχές της Κατοχής.

Το νέο Κρησφύγετο

Η συνάντηση Φήλντινγκ – Λη Φέρμορ ‘εγινε στο νέο κρησφύγετο, που είχε οργανώσει ο τελευταίος στο μικρό χωριό Αλώνες της επαρχίας Ρεθύμνου  μετά τη σύλληψη του Πολέντα, του ασυρματιστή Απόστολου Ευαγγέλου και του Συνδέσμου Μανούσου Μεγαλακάκη από τους κατακτητές και τον εγκλεισμό τους στις φοβερές φυλακές Αγυιάς. Ο ασύρματος είχε κρυφτεί εγκαίρως στο Βαφέ Αποκορώνου από την Ελπίδα Βάνδουλα, αδερφή του βαγγέλη Βάνδουλα, ο οποίος είχε αντικαταστήσει προσωρινά τον συντ/ρχη Παπαδάκη.

Από εκεί ο ασύρματος μεταφέρθηκε στις Αλώνες και τον χειρίζονταν τώρα δύο Βρετανοί ασυρματιστές ο Άλεκ Τάρβες και ο Τζο Μπράντλι. Ο πρώτος είχε ήδη αφιχθεί από την ανατολική Κρήτη, όπου είχε αποβιβασθεί μυστικά. Ο δεύτερος ήταν ασυρματιστής σε πολεμικό αεροπλάνο που είχε κτυπηθεί από τα αντιαεροπορικά πυρά των Γερμανών και το πλήρωμα διασώθηκε πέφτοντας με τα αλεξίπτωτα στα βουνά του Αποκόρωνα. Έτσι η  επαφή με το Κάιρο δεν είχε διακοπεί για πολλές ημέρες. Το νέο κρησφύγετο ήταν ένα καλά καμουφλαρισμένο σπιτάκι στο λόφο μιάς δασωμένης περιοχής σε μικρή απόσταση νότια από τις Αλώνες. Ο Λή Φέρμορ - ριψοκίνδυνος πάντοτε, ήθελε να βρίσκεται πολύ κοντά στις κυριότερες πηγές των πληροφοριών του, που ήσαν: Στο Ρέθυμνο ο Διοικητής Χωροφυλακής, μοίραρχος Γεώργιος Χαλκιαδάκης, ο Χρήστος Τζιφάκης αρχηγός της Αντίστασης στο Ρέθυμνο και ο Εργοστασιάρχης Γιώργης  Ρόμπολας στο χωριό Πρινές, λιγα χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και όχι σε μεγάλη απόσταση από τις Αλώνες. 

Πεζοπορία για τον Γερακάρη...

Στην περιγραφή του, ο Φήλντιγκ χαρακτηρίζει τον νέο κρυψώνα σαν πολύ πιό καλύτερο και ευρύχωρο από τον άλλο προηγούμενο στο Αποκόρωνα στον οποίο παρέμεινε ο συνταξιδιώτης του από το Κάιρο Άγγλος υπ/γός Άρθουρ Ρηντ, για να κάνει σαμποτάζ στη Σούδα. Στόχος το ημιβυθισμένο αγγλικό καταδρομικό York (Γιόρκ) από βόμβες των στούκας, κατά την μάχη της Κρήτης. Ειδικό Γερμανικό Συνεργείο προσπαθούσε να το ανελκύσει για να το χρησιμοποιήσουν εναντίον των συμμάχων. Μετά την αναφορά αυτή ο Φήλντινγκ σκιτσογραφεί με κατάλληλες περιγραφές τους ενοίκους του νέου κρυψώνα – κρησφύγετου. Για τον Λη Φέρμορ, εκφράζει και κάποιοα ζήλεια γιατί ήταν ντυμένος τέλεια με κρητική παραδοσιακή φορεσιά ενώ ο ίδιος δεν είχε παρόμοια.

«...Αυτή φορούσε – γράφει – προς μεγάλη μου ζήλεια κατά το ταξίδι μας στο Αμάρι (Επαρχία Αμαρίου) όπου είχε καθοριστεί να συναντηθούμε με τον Τομ (Νταμπάμπιν) για τα Χριστούγεννα. Στον Γερακάρη επικρατούσε η ίδια εορταστική ατμόσφαιρα όπως και κατά τις δύο προηγούμενες επισκέψεις μου την εποχή των κερασιών και του τρύγου των αμπελιών. Τώρα όμως το κρύο ήταν τσουχτερό για χορούς και τραγούδια σε ανοιχτούς χώρους. Έτσι το γλέντι γινόταν με περίπατο. Περπατούσαμε και πηγαίναμε από σπίτι σε σπίτι. Τρώγαμε και πίναμε με τους οικοδεσπότες, που φαίνονταν τόσο ξέγνοιαστοι σαν να μην είχε πατήσει ποτέ πόδι Γερμανού στην Κρήτη. Παρόμοια ανεμελιά επικρατούσε και σε άλλα χωριά της κοιλάδας του Αμαρίου που επισκεφθήκαμε μετά τον Γερακάρη...».

Η ανεμελιά...του Γερακάρη

Δεν ήξερε, βέβαια, ότι οι επικεφαλής της Αντίστασης είχαν λάβει προληπτικά μέτρα με Σκοπούς σε επίκαιρα σημεία για να επιτηρούν τους δρόμους από τους οποίους θα ήταν δυνατόν να φθάσουν Γερμανικά τμήματα στρατού ή περίπολοι στον Γερακάρη...Ήμουν κι’ εγώ εκεί τότε. Είχα ειδοποιηθεί από μια εβδομάδα νωρίτερα. Είχα φθάσει από την παραμονή των Χριστουγέννων και είχα μείνει στο σπίτι του αλησμόνητου θείου μου Παππά Κωνσταντίνου Αγγελάκη, αδελφού της μητέρας μου. Εκεί, έμενα συνήθως παρέα μαζί με τον αγαπημένο μου ξάδελφο Γεώργιο Αγγελάκη, Δάσκαλο τότε στο χωριό Ελένες, που βρίσκεται σε απόσταση ενός τετάρτου από το Κατοχώρι του Γερακάρη. Ο Γερακάρης αποτελείται από τρεις οικισμούς. Το Πανοχώρι, το Μεσοχώρι και το Κατοχώρι. Το σπίτι του θείου μου ήταν στο Μεσοχώρι. Απέναντί του μεσολαβεί ένας μικρός χείμαρρος – ήταν το σπίτι του άλλου μου θείου του Νικόλα, που ήταν ξακουστός ριμαδόρος (μαντιναδολόγος) και τα σπίτια των παιδιών του. 

Στο κατοχώρι ήταν το σπίτι άλλου θείου μου, του Αστρινού, τον οποίο εκτέλεσε το καλοκαίρι του 1943 «εν ψυχρώ» μια επιδρομική δύναμη του εχθρού, εκεί που αμέριμνος τη νύχτα με ένα φανάρι πότιζε το περιβόλι του...

Αλλά τα Χριστούγεννα του 1942 αυτό δεν είχε συμβεί ακόμη. Μετά τη Θεία Λειτουργία και το χριστουγεννιάτικο τραπέζι άρχισε το γλέντι από σπίτι σε σπίτι. Χοροί στήθηκαν στο σπίτι του επικεφαλής της Αντίστασης Δάσκαλου Αλέξανδρου Κοκκονά και κατόπιν του θείου μου του Παπά. Ο γυιός του ο Δάσκαλος ήταν γνωστός στους Άγγλους γιατί όταν το Φθινόπωρο του 1941 υπηρετούσε στο χωριό Καρίνες ήταν από τους έμπιστους συνδέσμους του Ραλφ Στόκμπριτζ. Ήταν αλήθεια ότι μετά τη σωτηρία της Αιγύπτου το θέρος του 1942 και τη νίκη στο Ελ Αλαμέιν στις αρχές του Φθινοπώρου, όλοι είμαστε ενθουσιασμένοι και πιστεύαμε ότι η νίκη των Συμμάχων ήταν επικείμενη και εξασφαλισμένη. Τον ενθουσιασμό αυτό ο Φήλντινγκ τον χαρακτήρισε «ανεμελιά». Και δεν είχε, βέβαια, άδικο...Οι πατριωτικές μαντινάδες έδιναν και έπαιρναν ιδιαίτερα  όταν χορεύαμε πεντοζάλη. Θυμάμαι μία από τις χαρακτηριστικές:

Η ματωμένη Λευτεριά ψηλά πετά και κρίνει
και στεφανώνει κάθε νιό που πολεμά για κείνη!...

Σε μία κάρτα που έστειλα προ ετών, πριν φύγει από τη ζωή, στον Πάτρικ Λη Φέρμορ τού την υπενθύμισα μεταξύ άλλων. Στην απάντησή του μου έγραψε:

Αγαπητέ Γιώργη,

Θυμάμαι πολύ καλά τα θαυμάσια Χριστούγεννα στον Γερακάρη προ πάντων στο σπίτι του Αλέκου Κοκκονά και όλο το Αμάρι μαζεμένο. Όταν ήπιαμε θυμάμαι πως κάναμε αυτό το μικρό κρότο με τα κρασοπότηρα, που λέγεται «τσοι βατράχους». Και ένας είπε μια μαντινάδα:

Οι Κρητικοί αβορθακοί* τους Γερμανούς δε θένε, 
διότι τους εκάνανε τα μάτια τους να κλαίνε!
Όλες τις ευχές μου δια τα Χριστούγεννα σε όλους τους παλαιούς φίλους!

Με αγάπη σαν πάντα
Μιχάλης  (Λ.Φ.) 

Το σκηνικό την επόμενη των Χριστουγέννων  κατά το μεσημέρι στο σπίτι του λοχαγού μηχανικού Γεώργιου Κουτελιδάκη. Μπροστά οι τρεις Βρετανοί της Μυστικής Αποστολής που κάθονταν στο αναπαυτικό σαλόνι, ευδιάθετοι και ικανοποιημένοι.  Ο Τομ Νταμπάμπιν στο μέσον. Δεξιά του ο Λη Φέρμορ. Αριστερά του ο Φήλντιγκ και γύρω όλη η παρέα μας. Επρόκειτο να μας αποχαιρετίσουν. Και για να γνωρίσουν προσωπικά όσους από εμάς δεν είχαν συναντήσει μέχρι τότε. Όταν ήρθε η σειρά μου και δώσαμε τα χέρια αισθάνθηκα ότι με παρατηρούσαν εξεταστικά «από την κορφή ως τα νύχια». Μου ευχήθηκαν «Καλή Λευτεριά» και «Καλή Τύχη». 
Όπως αντευχόμαστε τότε, ακόμη και όταν πίναμε και γλεντούσαμε. Θερμές ευχές αντήλλαξαν με όλους τους συνδέσμους. Και φύγαμε καθένας για το προορισμό του με τις καλύτερες αναμνήσεις και με την ελπίδα ότι η «ματωμένη Λευτεριά» δε θ’ αργούσε να γυρίσει στην πατρίδα μας δοξασμένη...και να μας κρίνει!...

Όμως...

Χρειάστηκαν ακόμη δυόμιση ετών σκληροί αγώνες, θυσίες και ολοκαυτώματα, όπως εκείνα της Βιάννου, των Ανωγείων, Λοχριάς, Μαγαριάρι, Καμάρες και άλλων πολλών σ’ όλη την Κρήτη με ιδιαίτερη σκληρότητα και βαρβαρότητα στα χωριά του Κέδρους: Γερακάρης, Άνω Μέρος, βρύσες, Γουργούθοι, Καρδάκι και Κρύα Βρύση. Πολλοί λεβεντόκορμοι νέοι του Γερακάρη, με τους οποίους περάσαμε μαζί τα αξέχαστα εκείνα Χριστούγεννα δεν υπήρξαν τυχεροί να εορτάσουν την Λευτεριά, αλλά εκτελέστηκαν και πυρπολήθηκαν κατά βάρβαρο τρόπο, ενώ το πανέμορφο χωριό τους μεταβλήθηκε, αφού λεηλατήθηκε, σε καπνίζοντα ερείπια. 
Αλλά, όπως συνέβη και μετά τον αγώνα κατά της Τουρκοκρατίας, ο Γερακάρης – το κέντρο της Αντίστασης κατά των Γερμανών – αναγεννήθηκε από την τέφρα του.  Ενα απέριττο Μνημείο – Ηρώο με χαραγμένα τα ονόματα των Ηρώων και Μαρτύρων της Αντίστασης τούς αποθανατίζει και μας θυμίζει τους στίχους του ποιητή Παύλου Νιρβάνα:

Απ’ το γαλάζιο πέλαγος σε ξαγναντεύω Κρήτη,
Τα σύννεφα του δειλινού χρυσό σου πλέκουν στέμμα
Κι’ ο ήλιος βασιλεύοντας, κατά τον Ψηλορείτη
Σμίγει το αίμα τ’ ουρανού με το δικό σου το αίμα! 

Επιστρέφοντας προς τις Αλώνες για να περάσουν την Πρωτοχρονιά στον Πρινέ ο Φήλντινγκ και ο Λη Φέρμορ, πληροφορήθηκαν ότι είχε γίνει επιδρομή στον κρυψώνα του ασυρμάτου. Οι ασυρματιστές ειδοποιήθηκαν εγκαίρως και  διέφυγαν προς τα βουνά της Ασή Γωνιάς. Το μηχάνημα κρύφτηκε.  Όμως συνελήφθη από τους Γερμανούς ο Σήφης, γυιός του Παππά Γιάννη Αλεβιζάκη, με ένα ενοχοποιητικό σημείωμα στην Αγγλική. Ταυτόχρονα, έμαθαν για την εκτέλεση στις φυλακές Αγυιάς, των Πολέντα, Ευαγγέλου και Μεγαλακάκη. Ήταν από τα βαριά πλήγματα κατά της αντίστασης από τους πράκτορες της γερμανικής αντικατασκοπείας… Μάθαμε αργότερα και την εκτέλεση του Σήφη και πολλών άλλων.

Χωρίς νεκρούς η Λευτεριά
Βήμα μπροστά δεν κάνει
Γιατί η παντέρμη κρύβεται
Στου τουφεκιού την κάνη… 

-Ο κ. Γ. Χαροκόπος είναι Ιστορικός και Συγγραφέας. 

* Αβορθακοί είναι οι βάτραχοι στην Κρητική διάλεκτο.
Ακολουθεί φωτοτυπία της κάρτας Λη Φέρμορ.