Ομιλία Δομέτιου Μαραβέλια

2012-11-11 22:43

Ομιλία του Πρ.πρ. Δομετίου Μαραβέλια, στον Ρ.Ο.Ηρακλείου με θέμα:

Η τελευταία λειτουργία στην Αγιά Σοφιά

 

Σερφάροντας στο διαδίκτυο και προσπαθώντας να βρω στοιχεία για τον Μακεδονικό αγώνα, η ματιά μου έπεσε σε ένα site με τίτλο «ο Ηρωϊκός Κρητικός παπάς».  Ένιωσα έκπληξη, διότι μάθαινα για πρώτη φορά, ότι η τελευταία λειτουργία στην Αγιά Σοφιά δεν έγινε στις 29 Μαίου του 1453, όπως όλοι μας μάθαμε από την ιστορία και μέχρι τώρα γνωρίζομε, αλλά τον Ιανουάριο του 1919 από τον Κρητικό στρατιωτικό ιερέα παπά Λευτέρη Νουφράκη από το μικρό χωριό ΑΛΩΝΕΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ.

Ένιωσα, επίσης, και μεγάλη συγκίνηση για το μεγάλο πατριωτικό τόλμημα ενός απλού, αλλά λεβέντη Κρητικού ιερωμένου. Έπρεπε, λοιπόν, να το κάνω γνωστό στους φίλους μου. Ήμουν σίγουρος ότι πολλοί θα ήσαν εκείνοι που αγνοούσαν τελείως το ιστορικό αυτό γεγονός. Μια ομιλία στον Ροταριανό Όμιλο θα ήταν ό,τι έπρεπε. Δεν θα είχα μόνο ένα αρκετά ικανοποιητικό ακροατήριο, αλλά θα δημοσιευόταν και στο ροταριανό μας περιοδικό, που κυκλοφορεί σ’ όλους τους Ομίλους της Ελλάδος και συνεπώς θα το διάβαζαν ακόμα περισσότεροι.

Και ιδού, λοιπόν, βρίσκομαι απόψε ενώπιον σας για να σας μεταφέρω το ιστορικό κείμενο αυτό που έγραψε ο δάσκαλος, συγγραφέας και ερευνητής της λαογραφίας μας κ. Αντώνης Στιβακτάκης, Παρά την επιθυμία του ο κ. Αντώνης Στιβακτάκης αδυνατεί να παραβρεθεί απόψε κοντά μας δια σοβαρούς οικογενειακούς λόγους. Πάντως, τον ευχαριστώ πολύ που μου έδωσε την ευκαιρία να μάθω κάτι σημαντικό που δεν ήξερα.

Ο κ. Στιβακτάκης ως ερευνητής, ανακάλυψε το ιστορικό αυτό κείμενο στην βιβλιοθήκη της Μονής Φιλοθέου του Αγίου ΄Ορους την δεκαετία του 1990, αλλά είχε και την προφορική μαρτυρία από αφήγηση του παππού του που γνώριζε τον πρωταγωνιστή της ιστορίας αυτής. Το ιστορικό αυτό γεγονός δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Μεσόγειος» από τον κ. Αντ. Στιβακτάκη το καλοκαίρι του 2001 και αναφέρεται σε πλούσια βιβλιογραφία, του Κυριακού Ανδρέα στο περιοδικό «Τα πάτρια» 1996, (αναδημοσίευση από το περιοδικό της Κύπρου «Ορθόδοξη Μαρτυρία»), του Γ.Κούβελα στο περιοδικό «Σύνδεσμος» 1992, του Ν. Μ. Χατζή πάλι στο περιοδικό «Σύνδεσμος» του 1992 και από τις « Διηγήσεις του παππού μου Εμμαν.Γ.Γελασάκη 1897-1898», ως επίσης και των εκδόσεων «Καίρατος» της πόλεως μας.

Ήθελα, βέβαια, να μάθω κάτι παραπάνω γι’ αυτόν τον ηρωικό ιερέα. Έβαλα σ’ εφαρμογή τα μεγάλα μέσα και στην προκειμένη περίπτωση τα ‘ροταριανά μέσα’. Έπρεπε ν’ εντοπίσω πού είναι αυτό το Ρεθεμνιώτικο χωριό ΑΛΩΝΕΣ που γέννησε τον ήρωα της αποψινής μας ιστορίας.

Ρεθεμνιώτικο χωριό, άρα εξεύρεση Ρεθυμνιώτη φίλου. Ποιος άλλος από τον ροταριανό προ-πρόεδρο του Ρ.Ο.Ρεθύμνου και καλό φίλο Νίκο Νίνο; Ο Νίκος πολύ πρόθυμα προσφέρθηκε να βοηθήσει κάνοντας κι’ αυτός κάμποσα τηλεφωνήματα, όχι μόνο ν’ εντοπίσομε το χωριό ΑΛΩΝΕΣ, αλλά ίσως και κάποια πηγή για περισσότερες πληροφορίες. Μέχρι και την τουριστική υπηρεσία της Νομαρχίας Ρεθύμνου κινητοποιήσαμε χωρίς αποτέλεσμα. Ο Νίνος δεν σταμάτησε την προσπάθεια και μετά από λίγο μου έδωσε μερικά ονόματα και τηλέφωνα. Πολύ τον ευχαριστώ για την εξυπηρέτηση αυτή.

Μαραθώνιος τηλεφωνημάτων και επιτέλους επιτυχές αποτέλεσμα. Πολιτιστικός Σύλλογος Αλώνων. Τι το καλλίτερο! Ο Πρόεδρος του Συλλόγου, δάσκαλος κ. Κωσταντουδάκης, που μας κάνει την τιμή να παρευρίσκεται κοντά μας απόψε, απουσίαζε. Πού να’ ξερα ότι ήταν στο Ηράκλειο, είναι συμπολίτης μας και μάλιστα Διευθυντής του 6^ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου, στον Άγιο Τίτο. Αλλά, εντόπισα τον κ. Χαράλαμπο Βαρδιδάκη, που με περίσσια ευγένεια και προθυμία, προσφέρθηκε να μου στείλει ένα σχετικό άρθρο για το ιστορικό αυτό γεγονός. Μου έστειλε, επίσης, και το καλαίσθητο και θαυμάσιο ημερολόγιο 2004 του Συλλόγου, ο ΄Κρυονερίτης΄, και στο οποίο υπάρχει μάλιστα η φωτογραφία του ηρωικού ιερωμένου, από την νοσηλεία του για τραύμα, στο 1^ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Σμύρνης (23 Απριλίου 1921) ως επίσης και άλλες φωτογραφίες από το αποκαλυπτήρια του μνημείου πεσόντων στις Αλώνες τον Αύγουστο του 2003. Την επιμέλεια της έκδοσης του ημερολογίου αυτού είχε ο ίδιος ο κ. Κωσταντουδάκης με τον κ. Χαρ. Βαρδιδάκη, τους οποίους και ευχαριστώ πολύ για την άμεση και πρόθυμη βοήθεια που μου έδωσαν.

Πριν αρχίσω το κυρίως θέμα της ομιλίας μου, να μου επιτρέψετε να κάνω μια μικρή αναφορά για το χωριό αυτό. Το χωριό ΑΛΩΝΕΣ βρίσκεται στους πρόποδες του Κρυονερίτη – Άγιο Πνεύμα από τη μια μεριά, και την Καθάρα και Μανδάλη από την άλλη. Η ονομασία του χωριού οφείλεται στο ότι είναι κτισμένο σε σχήμα αλωνιού. ΄Εχει 100 κατοίκους και απέχει από το Ρέθυμνο 38 χιλ/τρα. Είναι και ήταν πάντα μικρό χωριό, όμως είχε και έχει μια τεράστια καρδιά και ιστορία σε σχέση με το μέγεθος του.

Στο μικρό ορεινό αυτό χωριό, στην κατοχή υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη. Με την γνήσια κρητική φιλοξενία, μια φιλοξενία που διατηρείται αναλλοίωτη ως τις μέρες μας. Σ’ αυτό το χωριό του Δήμου Λαππαίων, που μπορεί να μην έχει την ανάπτυξη της σύγχρονης εποχής μας, αλλά οι άνθρωποι διατηρούν την πρεπιά και την αρχοντιά της λεβεντογέννας τούτης ράτσας.

Εκεί που δεν ξεχνούν το χρέος και το καθήκον τους, και για τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αλώνων, ήταν ζήτημα τιμής και χρέους να τιμήσουν τους ηρωικούς νεκρούς τους. Έτσι, έστησαν ένα καλαίσθητο μνημείο, που πολύ εύστοχα είπε στην ομιλία του ο Πρόεδρος του Συλλόγου κ. Χρήστος Κωσταντουδάκης, «οι επικές μορφές του παπά Νουφράκη και του υπολοχαγού Θεοδωράκη στο μνημείο συμβολίζουν την διαχρονική σύζευξη των δύο πόλων, της πατρίδας και της Ορθοδοξίας, με την αήττητη διαχρονική εμβέλεια τους».

Το χωριουδάκι αυτό έβγαλε τον ηρωικό παπά Λευτέρη Νουφράκη, αλλά και τον εξίσου ηρωικό υπολοχαγό Εμμαν.Ι.Θεοδωράκη, γνήσιο απόγονο των πανάξιων προγόνων του. Ο υπολοχαγός Εμμαν.Ι.Θεοδωράκης, πολέμησε με περίσσιο θάρρος και αυταπάρνηση στην Αλβανία, στην Μάχη της Κρήτης, στα Ρεθεμνιανά Περβόλια και άφησε την τελευταία του πνοή στο Πλατύδρομο στα Πιέρια όρη της Μακεδονίας το 1948. Η πολιτεία και συγκεκριμένα ο Ελληνικός Στρατός τίμησε την μνήμη του ήρωα, ονομάζοντας την στρατιωτική μονάδα που βρίσκεται δυτικά της πόλης του Ρεθύμνου Στρατόπεδο Υπολοχαγού Εμμαν. Ι. Θεοδωράκη.

Ο Εμμαν. Ι. Θεοδωράκης προερχόταν από τους Θεοδωρήδες που είχαν πάει και κατοίκησαν στις Αλώνες τον καιρό της τουρκοκρατίας. Ήταν πέντε αδέλφια που την νύχτα μεταμορφώνονταν σε ατρόμητους εκδικητές των αδελφών τους χριστιανών. Ήταν οι λεγόμενοι Χαϊνηδες, από τους οποίους τα τέσσερα αδέλφια κατέσφαξαν οι τούρκοι έπειτα από προδοσία, και πριν προλάβουν να αδράξουν τ’ άρματα τους. Ο πέμπτος αδελφός γλίτωσε από τύχη, διότι έλειπε εκείνη την ώρα από το χωριό.

[…] Σας ευχαριστώ δια την προσοχή σας.

 

Ροτ. π.π.. Δομέτιος Μαραβέλιας